IBR

Słownik pojęć

NACZELNY KOMITET NARODOWY - Powstały w sierpniu 1914 roku w Krakowie organ, utworzony w wyniku porozumienia polskich środowisk konserwatywnych i demokratycznych, który w założeniu miał być najwyższą władzą wojskową, polityczną i skarbową dla Polaków zamieszkujących Galicję.

NADSZTYGAR - Nazwa stanowiska kierowniczego w górnictwie, sprawuje ogólny nadzór nad kilkoma oddziałami w kopalni.

NADTYTUŁ - Pierwsza linijka tekstu tytułowego, wprowadzająca do właściwego tytułu artykułu prasowego; pisany drobniejszym drukiem o innym kroju, często podkreślony

NAGŁOS - (W fonetyce) początek wyrazu.

NATURALIZM - Technika pisarska skupiająca się na szczegółowym opisie; naturaliści operują często drastycznym, brutalnym słownictwem dla oddania prawdy o przedstawianej rzeczywistości literackiej (obrazy nędzy, cierpienia).

NEOROKOKO - Styl modny w XIX wieku wśród bogatego mieszczaństwa Europy, nawiązujący do sztuki rokoko; widoczne jego motywy i kształt linii zwłaszcza są w aranżacji wnętrz i przedmiotach użytkowych.

NIŻ DEMOGRAFICZNY - Okresowy spadek liczby urodzeń.

NKWD - Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych ZSRR, skupiający w swoim ręku i nad-zorujący aparat represji (milicję kryminalną, wywiad i kontrwywiad, wojska ochrony pogra-nicza, sądownictwo doraźne i system obozowy).

NOBILITOWAĆ - Wywyższać, podnosić wartość czegoś lub kogoś.

NOKTURN - (Fr. Nocturne = nocny): krótki utwór instrumentalny, często na fortepian, odznaczający się spokojnym i nastrojowym charakterem i szeroką, śpiewną linią melodyczną, zwykle z kontrastującą szybką częścią środkową.

NONKONFORMIZM - Postawa krytyczna wobec obowiązujących zasad, zachowań i norm społecznych, przeciwstawiająca im własny system wartości.

NONSZALANCJA - Lekceważenie, tu: romantyczne lekceważenie niebezpieczeństwa, śmierci.

NOSTALGIA - Potocznie tęsknota za ojczyzną (krajem ojczystym), a także tęsknota za czymś przeszłym, co utrwaliło się w pamięci lub do czegoś, co wyobrażono sobie w marzeniach, uczucie smutku i tęsknoty do czegoś, co minęło bezpowrotnie lub jest niedostępne, a wydaje się bardzo cenne

NOŚNIKI CYFROWE - Np. płyty cd, płyty DVD, Blue-Ray (nowszy niż DVD format płyty kompaktowej),

NOWELA - Gatunek prozatorski, w którym jest jeden wątek i ograniczona liczba bohaterów, ograniczone są opisy przyrody i charakterystyka postaci; nowela ma wyraźnie zarysowaną fabułę i punkt kulminacyjny, a także dominantę – motyw (obraz, zdarzenie) z pozoru nieistotny, który często nabiera znaczenia symbolicznego.

NOWY ŚLĄSK - Prowincja pruska (odrębna jednostka administracyjna, która nie była położona na terenie historycznego Śląska) istniejąca w latach 1795-1807, utworzona ze skrawka byłego województwa krakowskiego. Są to okręgi: Siewierza, Pilicy i Lelowa ze stolicą w Żarkach, anektowane przez Prusy w III rozbiorze Polski. Obszar ten w 1807 r. Włączono do departamentu kaliskiego Księstwa Warszawskiego. Obecnie ziemie te, stanowiące obszar Zagłębia Dąbrowskiego, znajdują się w granicach województwa śląskiego.