Strona Główna Słownik pojęć

Słownik pojęć

U
UBOJNIA KOSZERNA - Zakład uboju zwierząt, w którym stosowano zasadę maksymalnego zmniejszenia cierpień zwierząt.
UCHWAŁA WIECOWA - Wiec, wyraz starożytny, polsko-słowiański, oznaczający naradę, zebranie się starszyzny w celu obradowania lub sądzenia. Wiec (zgromadzenie) był popularną formą stanowienia prawa we wczesnośredniowiecznych krajach słowiańskich. Było to zgromadzenie wolnych ludzi kraju, prowincji. Na wiecu rozwiązywano spory i stanowiono decyzje polityczne. Jeszcze w pod koniec XII i na początku XIII w. Wiece zwoływano często. Załatwiano na nich sprawy bieżące: informowano, karano, podejmowano decyzje. Wszyscy obecni mogli zabierać głos. Z czasem, wiece z udziałem księcia zwoływano coraz rzadziej, obejmowały coraz większe obszary (jedną lub kilka ziem), zaś decyzje podejmowała coraz mniejsza liczba ludzi. W żywocie św. Ottona znajdujemy informację, że nasz Władysław Herman nie chciał się powtórnie żenić bez zezwolenia panów i odbył z nimi wiec. Wiemy także z kronik, iż wdowa po Bolesławie Krzywoustym na wiecu walnym (colloquium generale) i w Korczynie żądała pozwolenia od Polaków, aby córkę mogła dać do klasztoru. W najstarszej polskiej pieśni religijnej „Bogarodzica” słyszymy: Adamie, ty Boży kmieciu, Ty siedzisz u Boga w wiecu.
UKŁAD WARSZAWSKI - Sojusz polityczno-wojskowy państw tzw. bloku wschodniego z dominującą rolą ZSRR.
UNIWERSALIZM - W literaturze: ponadczasowość, aktualność lub powszechność określonych postaw, wartości występujących w danym utworze.
UNIWERSALIZOWAĆ - Czynić coś uniwersalnym, ponadczasowym, powszechnym.
UPAD - Kąt nachylenia warstwy skalnej.
URBANIZACJA - Zespół przemian społeczno-ekonomicznych, kulturowych i przestrzennych prowadzących do wzrostu obszarów miejskich, tworzenia nowych miast, a także zmiany form przestrzennych w obrębie danej miejscowości, odbywający się kosztem naturalnego środowiska.
URBANOFILE - Organizmy żywe, które jako miejsce swojego życia upodobały sobie otoczenie człowieka.
USKOK - Przesunięcie warstw skalnych wzdłuż powierzchni pęknięcia.
UTRAKWIŚCI - (Kalikstyni) – umiarkowany odłam zwolenników husytyzmu w Czechach. Do utrakwistów należała zamożna szlachta i część bogatego mieszczaństwa. Dążyli oni do zakończenia wojen husyckich przez powołanie na tron króla polskiego lub wielkiego księcia litewskiego – Witolda i rozprawienia się z radykalnym odłamem husytyzmu – taborytami. W 1457-71 królem Czech był przywódca utrakwistów – Jerzy z Podiebradu.
UWAŁ - Wklęsła forma krasowa powstała z połączenia się lejów krasowych.
UŻYTKI EKOLOGICZNE - To najczęściej pozostałości większych ekosystemów z określonego powodu zasługujące na ochronę. Mogą to być niewielkie zbiorniki wodne, kępy drzew i krzewów, skarpy, starorzecza.