Słownik pojęć
Zaloguj się
Słownik pojęć
RADA NARODOWA KSIĘSTWA CIESZYŃSKIEGO - Reprezentacja ludności polskiej Śląska Cieszyńskiego i rząd tymczasowy w latach 1918–1920.
RADA PAŃSTWA (PRL) - Naczelny organ władzy państwowej w czasach Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Łączył kompetencje władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej.
RADA PAŃSTWA W WIEDNIU - Istniejący w latach 1861-1918 dwuizbowy parlament austriacki.
RADY NARODOWE - Oficjalnie pełniły rolę organów władzy państwowej w PRL, w praktyce stanowiły twór mający stwarzać pozory demokracji. Ich zadaniem było realizowanie polityki rządu, która była całkowicie zależna od PZPR.
RAFA - Przybrzeżna skalica podwodna.
RAMPA - Pomostu np. z betonu, sztuczny nasyp na stacjach kolejowych, w portach itp. umożliwiający przeładunek towarów.
REALNY SOCJALIZM - Termin, określający ustroje polityczne ukształtowane w krajach rządzonych przez partie komunistyczne i robotnicze (w obozie radzieckim) w II połowie XX wieku.
REFUGIA - To obszar o szczególnym charakterze na którym występują rzadkie lub ginące w innych miejscach gatunki roślin i zwierząt. Takie obszary są oczywiście niezwykle cenne dla przyrodnika i powinny być chronione bez względu na to w jaki sposób powstają.
REGALIA - 1. Dziedziny gospodarki zastrzeżone dla panującego. 2. Oznaki i symbole władzy monarszej, królewskiej, jak: korona, berło, jabłko itp.
REGESTR - Znaczenie historyczne, streszczenie dokumentu, aktu, listu…, chronologiczny spis dokumentów z krótkim streszczeniem i podaniem miejsca przechowywania.
REGLAMENTACJA - Stałe lub czasowo ograniczenie wolnego obrotu pewnymi dobrami lub towarami, spowodowane przeważnie ich niedostatkiem i koniecznością racjonowania.
REGRES - Cofanie się, przeciwieństwo rozwoju i postępu.
REGRES DEMOGRAFICZNY - Przewaga śmiertelności nad urodzeniami w danej grupie ludności, co prowadzi do zmniejszenia się liczby ludności na danym terytorium, czyli depopulacji.
REICHSTAG - Parlament II Rzeszy Niemieckiej
REKTOR - W strsukturze kościelnej powoływana najczęściej przez biskupa diecezjalnego osoba, sprawująca funkcję przełożonego w seminarium duchownym.
REKULTYWACJA - To proces przywracania wartości przyrodniczych lub pierwotnych wartości użytkowych terenom, które zostały zmienione lub zniszczone przez przemysł. Polega na zalesianiu, zalewaniu lub innych działaniach, których celem jest ponowne utworzenie na terenach rekultywowanych wartościowych ekosystemów. Metody rekultywacji jak i ich skuteczność zależy od wielu czynników takich jak rodzaj prowadzonej w danym miejscu działalności i typu ekosystemu jaki chcemy odtworzyć.
REPATRIACJA - Powrót do kraju osób, które na skutek różnych przyczyn znalazły się poza jego granicami (np. osób przymusowo przesiedlonych).
RESTRUKTURYZACJA - To gwałtowne zmiany w organizacji przedsiębiorstwa. Celem restrukturyzacji jest stworzenie przesłanek do wzrostu wartości przedsiębiorstwa. Restrukturyzacja może dotyczyć również gospodarki regionu lub kraju.
RESTRUKTURYZACJA GOSPODARKI - Zmiana istniejącej struktury gospodarki. Może przebiegać w zróżnicowany sposób, np. poprzez przekształcenia własnościowe, czy zastępowanie przestarzałych gałęzi gospodarki nowoczesnymi.
RETENCJA - Czasowe zatrzymanie wody w zlewni, opóźniające jej przepływ. Aby sztucznie zatrzymać i zmagazynować wodę na danym obszarze, buduje się zbiorniki retencyjne.
REWINDYKACJA - Odebranie, odzyskanie (w tym przypadku) terenów.
REWITALIZACJA - Dosłownie: przywrócenie do życia, ożywienie. Są to działania urbanistyczne i planistyczne, koordynowane przez lokalną administrację państwową, których celem jest społeczne, architektoniczne korzystne przekształcenie miejskiej dzielnicy lub innego wyodrębnionego obszaru. Będącego w stanie kryzysu. Niektóre programy rewitalizacyjne nakierowane są na ożywienie zdegradowanych obszarów miast które utraciły swoją pierwotną funkcję, np. Poprzemysłowych. Obszary zrewitalizowane zmieniają swoją funkcję.
REWOLUCJA PRZEMYSŁOWA - Proces szybkich i wielkich zmian w produkcji, zapoczątkowanych wynalazkami. Po raz pierwszy termin „rewolucja przemysłowa” został użyty w tytule książki angielskiego historyka ekonomii Arnolda Toynbee w 1884 r. W odniesieniu do współczesnych przemian, termin ten zastępowany jest przez określenie „rewolucja naukowo – techniczna”.
ROBOTNY - Pracowity, sumiennie i chętnie wykonujący zadanie.
RODZINA NAPŁYWOWA - Rodzona której członkowie przybyli na teren Górnego Śląska z innych obszarów.
RODZINA NUKLEARNA - Rodzina dwupokoleniowa, składająca się z rodziców (zwykle małżonków), ich biologicznych dzieci i dzieci adoptowanych.
ROŚLINNOŚĆ GALMANOWA - Roślinność występująca na glebach szczególnie bogatych w związki cynku i ołowiu. Takie gleby w naturze występują niezwykle rzadko. W naszym rejonie ich występowanie związane jest z obecnością hut tych metali.
ROŚLINNOŚĆ PSAMMOFILNA - Roślinność występująca na podłożu piaszczystym najczęściej na wydmach. Rośliny te maja nieduże wymagania siedliskowe i znoszą wysokie temperatury maksymalne.
ROŚLINNOŚĆ RELIKTOWA - Roślinność obecna na danym terenie w ubiegłych epokach geologicznych, której obecny zasięg występowania jest jedynie pozostałością po wcześniejszym, znacznie szerszym zasięgu. Przykładem są wspomniane w tekście rozdziału reliktowe rośliny związane z obszarami.
ROŚLINY SEGETALNE - Rosnące przede na polach, wśród roślin uprawnych. Do roślin segetalnych należą np. chaber bławatek, kąkol polny, ostróżeczka polna, mak polny, mak piaskowy, kurzyślad polny.
ROŚLINY TERMOFILNE - Rośliny ciepłolubne.
ROZŁUPKA - Rodzaj suchego owocu, który często występuje w zbiorach owocostanu nazywanego rozłupnią. Czasami owoc zaopatrzony jest w skrzydełko ułatwiające rozsiewanie nasion – rozłupka klonu.
RÓW MELIORACYJNY - To jest sztucznie, ręcznie lub mechanicznie wykonane, podłużne zagłębienie w ziemi o szerokości dna przy ujściu mniejszej od 1,5m (zgodnie z ustawą "Prawo wodne"), służące do zbierania z okolicy nadmiernej ilości wody i odprowadzania jej do najbliższej rzeki lub zbiornika.
RÓWNINY SANDROWE - Formy terenu w postaci rozległych płaszczyzn lekko nachylonych zbudowane z materiału osadzonego przez wody na przedpolu lodowca.
RÓŻNORODNOŚĆ BIOLOGICZNA - Dotyczy wielu aspektów środowiska naturalnego. Oznacza ona zróżnicowanie roślin i zwierząt występujących na ziemi zarówno w ekosystemach lądowych, jak i wodnych. Obejmuje różnorodność w obrębie jednego gatunku, pomiędzy gatunkami oraz różnorodność ekosystemów.
RYNEK PRACY - Zachodzą na nim procesy dotyczące szeroko rozumianego zatrudniania pracowników przez pracodawców (warunków zatrudnienia, pracy, wynagrodzenia) oraz bezrobocia.
RYTUAŁ - Ustalony sposób postępowania, wykonywania czynności, gestów, którym czasem towarzyszą słowa, najczęściej podczas obrzędów religijnych czy magicznych, uroczystości itp., ale także czynności, które przez swoją powtarzalność tworzą zwyczaj (niekoniecznie związany z religią).
RYZALIT - Część budowli wysunięta do przodu z lica elewacji, zazwyczaj tej samej wysokości co reszta i tworząca z nią integralną całość, o przekroju prostokąta, trapezu, wieloboku, półkola lub półelipsy.