Słownik pojęć
Zaloguj się
Słownik pojęć
GALANDA - Okazały i bogaty wianek ze sztucznych kwiatów i ozdób (szklanych korali), z tyłu przewiązany długimi wstążkami. Element dziewczęcego stroju ludowego na Górnym Śląsku.
GATUNKI INWAZYJNE - To gatunki obcego pochodzenia charakteryzujące się tendencja do silnego rozprzestrzeniania się. Gatunki takie mogą stanowić zagrożenie dla rodzimych składników biocenoz.
GATUNKI WSKAŹNIKOWE (BIOINDYKATORY) - Są to gatunki zwierząt i roślin o bardzo wąskim zakresie tolerancji na określony składnik środowiska. Są przydatne do określania stężeń różnych związków obecnych w środowisku. Gatunkami wskaźnikowymi określa się także rośliny charakterystyczne dla określonego typu siedlisk.
GENEZA - Pochodzenie, źródła, powstawanie i rozwój czegoś.
GERMANOFIL - Zwolennik Niemiec, Niemców, sympatyk tego, co niemieckie.
GESTAPO - (Skrótowiec) nazwa tajnej policji nazistowskich Niemiec zwalczającej ruch oporu na terenach okupowanych, słynącej z brutalnych metod działania, terroru. W 1946 roku Gestapo została uznane za organizację przestępczą, winną ludobójstwa i zbrodni wojennych przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze.
GETTO - Odizolowana część miasta, w której mieszka jakaś mniejszość np. Narodowa, etniczna, kulturowa bądź religijna. Mniejszość ta nie może mieszkać poza obrębem jej wydzielonym.
GĘSTOŚĆ LINII KOLEJOWYCH - Stosunek ogólnej długości linii klejowych do pola powierzchni danego obszaru; najczęściej wyraża się w kilometrach długości na 100 km² obszaru.
GIEŁDA PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH - Instytucja umożliwiająca kupno i sprzedaż papierów wartościowych np. Akcji czy obligacji. Utworzona została w 1991 roku i ma swoją siedzibę w Warszawie.
GLINA ZWAŁOWA - Glina osadzona na skutek topnienia lodowca (lądolodu ), wyróżniająca się brakiem warstwowania i domieszką grubszego materiału skalnego.
GŁAZ NARZUTOWY, ERATYK - Okruch skalny (do kilkudziesięciu metrów średnicy) przetransportowany w lądolodzie, lodowcu, górze lodowej lub krze lodowej i osadzony po stopieniu lodu w pewnej odległości od miejsca pobrania.
GMINA CHRZEŚCIJAŃSKA - Wspólnota w pierwotnym Kościele chrześcijańskim, której uczestnicy wspólnie modlili się, uczestniczyli w sakramentach świętych.
GMINNE SPÓŁDZIELNIE - Pełna nazwa to: Centralny Związek Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” (CZS „Samopomoc Chłopska”). Związek spółdzielni działających w czasach PRL na terenach wiejskich. Spółdzielnie prowadziły m.in. Sklepy i zaopatrywały mieszkańców wsi w potrzebne towary. W 1990 roku związek został zlikwidowany. Terminem „gs” (od skrótu: gminna spółdzielnia) określano często sklep wiejski.
GODZINA MILICYJNA - Ustalona przez władze pora, po której ludności nie wolno znajdować się na ulicach.
GONT - Drewniany, ręcznie wykonywany materiał używany do krycia dachów. Ma kształt wąskiej deseczki o przekroju klina, z wyżłobionym w szerszej krawędzi wpustem, w który wsuwa się kolejny gont. Gonty wykonywano ze świeżego drewna drzew iglastych.
GOSPODARKA CENTRALNIE STEROWANA - Nazywana też gospodarką nakazową albo nakazowo-rozdzielczą, to rodzaj gospodarki spotykany w państwach socjalistycznych, w której najważniejsze decyzje podejmują władze i urzędnicy państwowi.
GOSPODARKA RYNKOWA (WOLNORYNKOWA) - Rodzaj gospodarki, w której głównym regulatorem jest rynek i procesy na nim zachodzące nazywana też w przeszłości gospodarką kapitalistyczną.
GOSPODARNA - Dobrze zarządzająca, zaradna.
GRĄD - Bogaty, wielogatunkowy las liściasty najczęściej z przewagą grabów i dębów. Lasy te powinny dominować w naszym kraju (na mapie potencjalnej roślinności naturalnej Polski stanowią ponad 40% powierzchni lasów. Niestety ponieważ grądy wykształcają się na żyznych glebach były w pierwszej kolejności niszczone przez rozwijające się rolnictwo.
GRENZSCHUTZ - Paramilitarna organizacja mniejszościowa – niemiecka Służba Graniczna, w praktyce regularne wojska 117. Dywizji Piechoty.
GRODZISKO - Pozostałość po grodzie albo osadzie obronnej. Najczęściej ma kształt kolistego (w podstawie) lub wielobocznego wzniesienia, często z zachowanymi śladami dawnych wałów drewniano-ziemnych. Na terenie dzisiejszej Polski grody budowane były w dwóch okresach: w późnej epoce brązu i wczesnej epoki żelaza (czasy kultury łużyckiej i kultury pomorskiej) oraz w okresie wczesnego średniowiecza (od VII-VIII w. n.e.). Grodziska (pozostałości po grodach) poddane są ochronie prawnej na mocy wpisu do rejestru zabytków Grodziska wyróżniają się w terenie w formie widocznego do dziś obrysu wałów lub fosy, albo nasypu w postaci stożka. W większości są wyłączone spod użytku rolnego lub ich powierzchnia jest zalesiona.
GROTESKA - W literaturze: połączenie tragizmu i komizmu, operowanie kontrastami przeciwstawnymi, wyolbrzymieniem, często karykaturą lub makabrą,