IBR

Słownik pojęć

MAJĄTEK NIEPRODUKCYJNY - Majątek przedsiębiorstwa, który nie służy bezpośrednio wytwarzaniu towarów czy świadczeniu usług, np. mieszkania pracownicze, ośrodki wypoczynkowe, domy kultury, stołówki itp.

MAKROHYDROFITY - Rośliny zakorzenione w dnie o liściach pływających na powierzchni wody lub wystających ponad nią.

MAŁŻEŃSTWO PARTNERSKIE - Małżeństwo, w którym nie obowiązuje tradycyjny podział na obowiązki „męskie” i „kobiece”, a współmałżonkowie podejmują działania w zależności od potrzeb i możliwości.

MANDAT SPOŁECZNY - Wynikające z sytuacji społecznej silne prawo do wpływania na podejmowane decyzje.

MARAZM - Wyczerpanie, zanik aktywności, zastój, apatia, bezruch.

MARGIEL - Skała osadowa składająca się z węglanów np. Węglanu wapnia i minerałów ilastych.

MARSZRUTA - Droga marszu, trasa przemarszu wojska lub środków transportowych określona punktami terenowymi.

MARSZ ŚMIERCI - Umowna nazwa oznaczająca ewakuację KL Auschwitz w styczniu 1945 roku, podczas którego zginęło lub zostało zamordowanych wieluset więźniów tego niemieckiego obozu zagłady; ich mogiły rozproszone są na terenie wielu miejscowości leżących w ówczesnych południowych powiatach rejencji katowickiej.

MARTYROLOGIA - Sposób przedstawienia wydarzeń lub osób/społeczności ze szczególnym naciskiem na męczeństwo, cierpienie, eksponowanie poświęcenia w walce o ideały (gł. narodowe, religijne).

MEDIACJA - Działanie osoby trzeciej, niezaangażowanej w spór, pomagającej skonfliktowanym stronom w samodzielnym dojściu do porozumienia.

MEMORIAŁ - Rodzaj oficjalnego pisma do władz.

METROPOLIA - W tym przypadku prowincja kościelna złożona z kilku diecezji, podległa metropolicie.

MIASTO NA PRAWACH POWIATU - Miasto, które jednocześnie realizuje zadania, które spoczywają na gminie oraz na powiecie. Takich miast jest obecnie w Polsce 66.

MIĄŻSZOŚĆ - W uproszczeniu: grubość warstwy skalnej.

MIERNICZY - Specjalista zajmujący się mierzeniem terenu i sporządzaniem planów. W górnictwie mierniczy musiał wykreslac na mapach położenie wyrobisk górniczych względem siebie (w poziomie i pionie) oraz względem obiektów na powierzchni, w celu zabezpieczenia ich przed uszkodzeniem.

MIGRACJA - Wędrówka ludności, której celem jest zmiana miejsca pobytu, przesiedlenie się spowodowana różnymi czynnikami. Między nimi są przyczyny ekonomiczne (szukanie lepszej pracy, warunków życia), polityczne (np. ucieczka przed prześladowaniami). Migracja może być trwała lub czasowa, obejmować wyjazd za granicę lub tylko zmianę miejsca życia (np. migracja ludności ze wsi do miast).

MIKROKLIMAT - Zespół czynników klimatycznych mający ograniczony zasięg i zależny bezpośrednio od lokalnych elementów otoczenia. Jest charakterystyczny dla małej części środowiska. Przykładowo na dnie lasu panuje odmienny mikroklimat niż w koronach drzew. Można też często mówić o mikroklimacie występującym na ograniczonym terenie (na przykład miejscowości), który zależny jest od jej położenia w pobliżu wód czy gór.

MILITARYZACJA - Działania w zakresie kompleksowych przygotowań obronnych w państwie prowadzone w czasie ogłoszenia mobilizacji, stanu wojennego lub w czasie wojny, polegające na przeniesieniu form i metod organizacji wojskowej do działów administracji państwowej i gospodarki narodowej.

MISJA PARAFIALNA - Szczególny czas odnowy parafii, trwający zwykle cały tydzień, podczas którego przybyli misjonarze głoszą wiernym nauki i odprawiają nabożeństwa, a finalnie dokonują uroczystego poświęcenia krzyża misyjnego.

MITOLOGIA - W literaturze i sztuce: zbiór pierwotnych zachowań (archetypów), obrazów, wyobrażeń utrwalonych w dziełach literackich, filmowych, plastycznych, np. mit polskich powstań; powstaje wskutek twórczych przekształceń artystycznych wydarzeń lub osób w mit, pewien wzorzec zachowań.

MITOLOGIZACJA - Zabieg literacki polegający na specyficznym przedstawieniu zdarzeń i opisywanych bohaterów, by podkreślić ich głębsze znaczenie; tworzenie opowieści, która zawiera pierwotne wzorce postępowania nazywane archetypami.

MŁAKA - Obszar podmokły o małej powierzchni, powstaje w miejscu przesiąkania wód gruntowych na powierzchnię, także w okolicach źródeł..

MONARCHIA PATRUMONIALNA - Najstarsza forma monarchii feudalnej charakterystyczna dla wczesnego średniowiecza. Nazwa monarchii pochodzi od łacińskiego słowa patrimonium (ojcowizna, dziedziczny majątek). Państwo w tym ustroju stanowiło prywatną własność władcy, który był uważany za właściciela wszystkich ziem, zasobów naturalnych, pana swych poddanych oraz najwyższego sędziego. Państwo i władza monarchy stanowiły według ówczesnych obyczajów ojcowiznę, przekazywaną przez władcę spadkobiercom. Możliwość podziału państwa analogiczna do podziału spadku jest ważną cechą monarchii patrymonialnej. W Polsce za czasów panowania Piastów obowiązywał taki właśnie ustrój państwa. Monarchia patrymonialna została wprowadzona przez Mieszka I.

MONOCHROMATYCZNA FOTOGRAFIA - W jednym kolorze o różnych odcieniach.

MONOFUNKCYJNOŚĆ - Dominacja w strukturze gospodarczej jednej branży lub gałęzi, np. Górnictwa i hutnictwa w regionach przemysłowych.

MONOKLINA - Układa warstw skalnych leżących na sobie i lekko nachylonych w jedną stronę pod niewielkim kątem.

MUR OPOROWY - Pionowy element konstrukcyjny, służący do zabezpieczenia, wzmocnienia ściany budynku, skarpy, nabrzeża lub wolno stojącego muru.